Câu phủ định là gì? Nắm bắt khái niệm và nêu các ví dụ

Câu phủ định là gì? Định nghĩa, khái niệm, chức năng của câu phụ định và tham khảo các ví dụ minh họa về câu phủ định.

Câu phủ định chính là dạng câu mà chúng ta có thể thấy nhiều đời sống xã hội cũng như được áp dụng nhiều để làm bài tập. Theo đó câu phủ định đóng vai trò quan trọng đối với chúng ta. Câu phủ định là gì và câu phủ định có chức năng như thế nào?  Để có thể hiểu hơn về loại câu này, bạn đọc hãy cùng theo dõi hết nội dung bài viết sau nhé!

Câu phủ định là gì?

Định nghĩa về câu phủ định và những ví dụ minh họa 

Khái niệm về câu phủ định

Dựa vào định nghĩa trong sách giáo khoa chúng ta có thể xác định được khái niệm của câu phủ định là gì? Cụ thể là câu phủ định là những câu mà trong đó có các từ ngữ phủ định. Chẳng hạn như không phải, chẳng phải, không, đâu, …Đây đều là những đặc điểm nhận dạng về  hình thức bên ngoài của câu phủ định. Bên cạnh đó, câu phủ định còn là sự phủ nhận của hành động, trạng thái hay tính chất đối tượng được xuất hiện trong câu. 

Ví dụ: “Hôm nay bạn có đi học không” trong ví dụ trên có từ phủ định là “ không”

“Với những người cộng sản chúng ta nên không một phút nào được quên lý tưởng cao cả của mình. Đây là sự phấn đấu cho tổ quốc đang hoàn toàn độc lập, chiến thắng cho chủ nghĩa xã hội là vấn đề lên trên hết” 

Trong đoạn văn trên từ phủ định là “ không”

Câu phủ định có chức năng như thế nào?

Câu phủ định được nằm trong câu có chức năng chính đó là:

• Câu phủ định để bác bỏ ý kiến và khẳng định của người nói/ người viết ( phủ định đã được bác bỏ)

Ví dụ như: ” À không! À không! Không giết cậu Vàng đâu nhỉ! 

Trong ví dụ trên Lão Hạc đã phủ định về việc giết cậu Vàng và sử dụng từ phủ định “ không”

• Câu phủ định để xác nhận hay thông báo về các sự việc, sự vật để nói về tính chất cụ thể nào đó. Phủ định được dùng để miêu tả. 

Ví dụ như: “ Hôm nay thời tiết thật đẹp và trời không mưa”

Trong ví dụ trên từ phủ định “ không” được sử dụng để miêu tả sự vật đó là thời tiết “ không mưa”

Phủ định miêu tả và phủ định bác bỏ được miêu tả như thế nào?

Phủ định miêu tả và phủ định bác bỏ sẽ được miêu tả một cách chính xác như sau:

• Khi dựa vào vị trí để phân biệt thì câu phủ định bác bỏ bao giờ cũng đứng sau một ý kiến hay một nhận định nào đó đã được đưa ra từ trước. Chính vì thế mà câu phủ định bác bỏ sẽ thường không được đứng ở vị trí đầu câu. 

Chẳng hạn như: ” Thầy sờ vòi bảo:

     – Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun như con đỉa
Thầy sờ ngà bảo:

     – Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn
Thầy sờ tai bảo:

     – Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc”

(Trích “Thầy bói xem voi”)

Ở trong ví dụ trên chúng ta có thể tìm thấy câu phủ định bác bỏ đó là “ không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn” , “ Đâu có! nó bè bè như cái quạt thóc”. Trước khi được đưa ra ý kiến là bác bỏ thì đã có những ý kiến của một thầy bói khác đó là “ nó sun sun như con đỉa”

• Câu phủ định dựa vào hoàn cảnh để phân biệt, có nhiều trường hợp khi không dựa vào dấu hiệu hay hình thức để phân biệt. Thì ở trong một số trường hợp cũng được dựa vào hoàn cảnh cụ thể để có thể phân biệt được đâu là câu phủ định bác bỏ, đâu là câu phủ định miêu tả. 

Ví dụ như: Không, chúng con không đói nữa đâu. Hai đứa ăn hết ngần kia của khoai thì no căng bụng ra rồi còn đói gì nữa”

( Trích Tắt Đèn – Ngô Tất Tố)

Khi dựa vào phần ý nghĩ của chị Dậu cho là các con đang đói, nhưng cái Tí đã bác bỏ hoàn toàn ý kiến của mẹ và nói rằng “ Không, chúng con không đói nữa đâu!”

• Trong trường hợp này phủ định của phủ định được xuất hiện trong 2 từ phủ định thì câu đó lại trở thành câu khẳng định. 

Ví dụ như: “Tôi không thể nào không nhớ được bữa ăn sinh nhật ngày hôm ấy”

Trong ví dụ trên “ không thể không nhớ” lại mang ý nghĩa là rất nhớ

Tuy nhiên bạn cũng nên lưu ý rằng có một số câu có hàm ý để dùng câu phủ định nhưng lại hoàn toàn không hẳn là câu phủ định. 

Ví dụ như: “ Quyển truyện này có gì đâu mà hay” 

“ Làm gì có chuyện đó xảy ra được”

“ Đẹp gì đâu mà đẹp”

Tìm kiếm ví dụ về câu phủ định 

Đây sẽ là loại câu chúng ta sử dụng thường ngày và rất dễ dùng. Chính vì thế chúng ta có thể lấy ví dụ một cách đơn giản đó là:

• Thảo đi chơi ( 1)
• Thảo chưa đi chơi ( 2)

Câu phủ định (1) được dùng để khẳng định lại sự việc Thảo đi chơi. Nhưng ở trong câu (2) sẽ là sự phủ định lại sự việc là Thảo không đi chơi. Ở câu (2) sẽ mang ý nghĩa ngược lại với câu số (1). 

“Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu ! Vả lại ai nuôi chó mà chả bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là hoá kiếp cho nó đấy, hoá kiếp để cho nó làm kiếp khác.

(Nam Cao – trích Lão Hạc)

Trong ví dụ này, câu phủ định bác bỏ đã được sử dụng trong câu “ Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu” 

“ Chú chó bị thương không thể đứng dậy được và đang nằm thở dốc”

Từ “ không” trong câu trên là từ ngữ phủ định nhưng lại khẳng định cho việc chú chó đang bị thương nằm dưới đất. 

Nội dung bài viết trên đã giúp bạn tìm hiểu cụ thể về khái niệm câu phủ định là gì? và chức năng của câu phủ định là gì? Chắc chắn với những kiến thức hay này đã giúp các em áp dụng tốt để làm bài tập. Chúc các em luôn đạt điểm số cao trong học tập nhé!

Xem thêm: Câu trần thuật là gì? Chức năng và định nghĩa câu trần thuật

• Câu trần thuật là gì? Chức năng và định nghĩa câu trần thuật

• Câu cảm thán là gì? Định nghĩa câu cảm thảm và nêu ví dụ

• Quan hệ từ là gì? Định nghĩa và cách dùng quan hệ từ như nào?

• Tính từ và cụm tính từ là gì? Khái niệm và bài luyện tập

• Tính thái từ là gì? Định nghĩa, chức năng tính thái từ là gì?

• Từ ngữ địa phương – Biệt ngữ xã hội là gì? Khái niệm và ví dụ

• Nghĩa đen nghĩa bóng là gì? Khái niệm và nêu ví dụ minh họa