Văn biểu cảm là gì? Khái niệm và cách làm văn biểu cảm

Văn biểu cảm là gì? Tìm hiểu khái niệm, các ví dụ cụ thể, những dạng bài văn biểu cảm và cách làm văn biểu cảm.

Cách làm bài văn biểu cảm như thế nào là vấn đề được nhiều các bạn học sinh THCS quan tâm và tìm hiểu. Bởi đây là thể loại văn được sử dụng chính trong suốt quá trình học ngữ văn THCS. Để có tìm hiểu cụ thể về khái niệm văn biểu cảm là gì và cách làm văn biểu cảm như thế nào mới chính xác. Chắc chắn đây sẽ là kiến thức hữu ích và bạn đừng bỏ lỡ nhé!

Văn biểu cảm là gì?

Văn biểu cảm được hiểu như thế nào?

Khái niệm về văn biểu cảm là gì?

Thể loại văn biểu cảm chính là một thể loại văn học mà ở đó người viết có sử dụng thêm yếu tố tình cảm, cảm xúc để bày tỏ tâm tư tình cảm. Đó chính là cách nhìn nhận và đánh giá về một sự việc, sự vật. Thậm chí đó là hiện tượng hay con người ở trong cuộc sống. Tại đây người viết còn khơi gợi nên những suy nghĩ sẽ là sự đồng cảm với người đọc. 

Khi viết về văn biểu cảm chúng ta có thể lồng ghép thêm một chút yếu tố tự sự, miêu tả,…Từ đó để làm nổi bật lên sự việc, sự vật và con người đã được nói đến. Điều này giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn và bộc lộ cảm xúc một cách chân thật nhất. 

Ở trong đời sống, văn chương chính là thể loại được nhiều tác giả chú trọng được nhiều người nghệ sĩ hướng đến. Đồng thời là lồng ghép thêm nhiều yếu tố của biểu cảm để biểu đạt được sử dụng để bày tỏ tình cảm, thể hiện cảm xúc cá nhân đối với nhân vật được nhắc tới. 

Tham khảo ví dụ về văn biểu cảm 

• Tuổi thơ của mỗi chúng ta đều gắn liền với những câu chuyện cổ tích của bà bên bếp lửa hồng. Tôi sẽ không thể nào quên được cái cảm giác vô cùng ấm áp vào mùa đông năm ấy. Trong tâm trí hình ảnh của bà chập chơn hiện ra đó là gương mặt thân thương phúc hậu và giọng nói trầm ấm kể cho tối biết những câu chuyện cổ tích hay. Trải qua năm tháng giờ đây tôi đã trưởng thành và không còn được gặp lại bà. Tôi nhớ bà biết bao nhiêu. 

Ở trong đoạn văn miêu tả này của học sinh đã thể hiện được tâm tư tình cảm của  người cháu đối với người bà thân thương đã mất. Trong đoạn văn có sử dụng yếu tố về miêu tả, tự sự như để nhắc nhở về những kỉ niệm đã chạm đến cảm xúc của người đọc. Đặc biệt là giúp cho mạch cảm xúc trở nên tự tin hơn. 

• Văn miêu tả được xuất hiện trong thơ ca 

“Nhớ nước, đau lòng con quốc quốc

Thương nhà, mỏi miệng cái gia gia

Dừng chân đứng lại trời non nước

Một mảnh tình riêng ta với ta”.

(Trích thơ Qua đèo ngang – Bà Huyện Thanh Quan)

Ở trong bài thơ tác giả đã miêu tả nỗi nhớ đau thương của nhân vật trữ tình về một nhà nước ở trong quá khứ. Đây không còn là nỗi niềm hoài cổ về sẽ có một chế độ cũ nay đã không còn như trước. 

Văn biểu cảm có những đặc trưng gì?

Đặc điểm của văn biểu cảm đó là luôn nhất quán về mặt cảm xúc, tình cảm đối với sự việc, sự vật của con người đã được đề cập ở trong bài. Tình cảm này đã được thể hiện như là tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc hay tình cảm đối với con người sự vật, sự việc. Thậm chí nó còn thể hiện sự bộc lộ sự yêu ghét cực rõ ràng và những chủ thể đã được nói tới.

Văn biểu cảm có đặc điểm là thể hiện lối biểu cảm trực tiếp được thể hiện ra thành lời. Đó là việc sử dụng ngôn ngữ có tính biểu cảm cao như là lời than, tiếng kêu đã được sử dụng có mang sắc thái tình cảm như nhớ nhung, thương mến, yêu, ghét,…

Bên cạnh đó, văn biểu cảm còn bộc lộ cảm xúc một cách gián tiếp. Điều này có nghĩa là khi muốn bày tỏ tình cảm của mình đối với chủ thể thì người ta sẽ không trực tiếp nói ra chính cảm xúc của mình. Thay vào đó là sự gửi gắm vào chính câu chuyện hoặc là những hành động đã được miêu tả trực tiếp. Đối với dạng bài viết này sẽ đòi hỏi người viết phải lồng ghép được yếu tố tự sự, miêu tả. Điều này sẽ khiến cho mạch cảm xúc được tuôn trào, người đọc sẽ dễ dàng nhận ra được tình cảm được bộc lộ là gì. 

Khi viết văn miêu tả bạn cần phải lưu ý trong bài viết cần văn biểu cảm có thể sử dụng thêm nhiều yếu tố khác. Đó là tự sự, thuyết minh, miêu tả, nghị luận,…nhớ chỉ là điểm xuyết để phục vụ cho thể loại này. Những yếu tố này chỉ là yếu tố phụ và phương tiện khơi gợi nên cảm xúc của người Việt nên khi viết nên tránh lạm dụng điều này quá nhiều. 

Khi đã làm bài bạn cần xác định chính xác thể loại văn học và cần phải đọc kỹ đoạn văn. Hoặc là bài văn để tìm ra yếu tố chính đã được thể hiện trong bài để tránh sự nhầm lẫn. 

Làm văn biểu cảm có những bước nào?

• Bước 1: Trước tiên bạn hãy tìm hiểu kỹ về đề bài để có thể xác định rõ đối tượng đã được đề cập tới. 
• Bước 2: Hãy tìm ý chính cho bài viết có bao gồm những nội dung gì hoặc đi theo những trình tự nào. Chỗ nào có sử dụng yếu tố biểu cảm trực tiếp và yếu tố biểu cảm gián tiếp. Bên cạnh đó hãy lựa chọn các yếu tố khác đề hỗ trợ cho thể loại chính. Bạn cũng nên lưu ý có hay không cho yếu tố tự sự miêu tả hay không.
• Bước 3: Hãy lập dàn bài từ những ý đã tìm ra từ đó để triển khai thành dàn bài hoàn chỉnh có đầy đủ kết cấu 3 phần: mở bài, thân bài và kết bài
• Bước 4: Cuối cùng bạn hãy tiến hành viết bài theo dàn ý đã được lập sẵn. Bạn hãy đảm bảo rằng thể hiện đúng cảm xúc đã được đề ra. 
• Bước 5: Hãy đọc lại bài văn và chỉnh sửa lại

Những dạng bài văn biểu cảm và cách làm văn biểu cảm 

Bài văn biểu cảm về người

Bài văn biểu cảm người chính là dạng bài bày tỏ tình cảm, cảm xúc của người viết về con người. Thông thường là những tình cảm yêu thương, tình thương mến hay là niềm nỗi nhớ nhung cực da diết. 

Có những dạng bài văn biểu cảm về người như là biểu cảm về người thân ông bà, cha mẹ,…Hoặc là những thể loại biểu cảm về thầy, cô

Cách làm văn biểu cảm 

Mở bài:

• Trước tiên hãy giới thiệu khái quát về nhân vật và biểu cảm đã được nhắc ở trong bài. Điều này đã thể hiện được tình cảm đối với nhân vật. 

Thân bài:

• Được miêu tả sơ qua về nhân vật biểu cảm chính điều này đã giúp cho người đọc hình dung rõ hơn về đối tượng đã được giới thiệu. 
• Bày tỏ rõ tâm tư tình cảm của mình về chính nhân vật đó. Từ đó có thể bày tỏ được trực tiếp hoặc gián tiếp để miêu tả. 
• Phần biểu cảm sẽ được diễn đạt theo trình tự từ miêu tả đến biểu cảm. Được thể hiện rõ qua từng câu chuyện kỉ niệm với nhân vật để bày tỏ cảm xúc.

Kết bài:

• Hãy khẳng định lại lần nữa về tình cảm của mình đối với nhân vật. Đồng thời bày tỏ quan điểm và đánh giá về nhân vật

Cách làm văn biểu cảm về sự vật

Đối tượng về sự biểu cảm sự vật có thể hình ảnh dòng sông, cây cối hay đồ vật, ..,qua đó sẽ bày tỏ tâm tư tình cảm và có những đánh giá của mình đến với sự vật đã được nhắc tới. 

• Tham khảo cách là văn biểu cảm:

Mở bài: Hãy giới thiệu chung về sự vật đã được nhắc tới

Thân bài: Đối với bài văn biểu cảm về sự vật có thể là hình ảnh về cây cối, đồ vật, con vật,…Thậm chí là bày tỏ tình cảm sẽ bản thân mình đánh giá sự vật đã được nhắc tới. 

Kết bài: Khẳng định lại một lần nữa tình cảm của mình đã được đối với sự vật đã được nhắc tới. Theo đó mở rộng vấn đề đánh giá đã được đưa ra nhận định hoặc kêu gọi về sự đồng tình của sự vật. 

Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học 

Biểu cảm về tác phẩm văn học chính là một dạng khó của thể loại văn biểu cảm. Tại đây người viết sẽ phải bày tỏ được suy nghĩ và cảm nhận của chính mình về tác phẩm văn học đó. Đưa ra đánh giá, nhận định của mình về nghệ thuật cũng như nội dung đã được đề cập tới. 

Hướng dẫn cách làm chi tiết

Phần mở bài: Hãy giới thiệu chung về tác phẩm văn học mà bạn có thể cảm nhận được.

Phần thân bài: Hãy giới thiệu khái quát chung về tác giả, hoàn cảnh sáng tác của tác giả. Điều này sẽ giúp cho người đọc dễ hình dung hơn về tác phẩm đó. Khi phân tích tác phẩm sẽ dựa vào nghệ thuật đến nội dung. Từ đó sẽ bày tỏ được suy nghĩ của chính mình về tác phẩm nghệ thuật đó. Cuối cùng là đánh giá chung về tác phẩm nghệ thuật chung đã bao trùm trong toàn bộ tác phẩm.

Phần kết bài: Hãy khẳng định lại cảm nghĩ của mình đã được nêu ra trong tác phẩm.

Nội dung bài viết trên đã giúp bạn tìm hiểu chi tiết về khái niệm văn biểu cảm là gì cũng như cách làm văn biểu cảm sao cho đúng. Hy vọng đây là những tài liệu tham khảo cực hữu ích dành cho các em học sinh khi làm bài và giúp các em đạt nhiều kết quả cao.

Xem thêm: Số từ lượng từ là gì? Định nghĩa, cách phân biệt và các ví dụ

• Số từ lượng từ là gì? Định nghĩa, cách phân biệt và các ví dụ

• Luận điểm luận cứ là gì? Nắm bắt khái niệm và ví dụ minh họa

• Từ tượng thanh từ tượng hình là gì? Tác dụng và ví dụ minh họa

• Từ đơn từ phức là gì? Định nghĩa và khái niệm từ đơn, từ phức

• Thành phần biệt lập là gì? Định nghĩa về thành phần biệt lập

• Phó từ là gì? Tìm hiểu định nghĩa và ý nghĩa của phó từ

• Liệt kê là gì? Định nghĩa và các ví dụ cụ thể về phép liệt kê