Văn nghị luận là gì? Nắm bắt khái niệm và thông tin chi tiết
Văn nghị luận là gì? Tìm hiểu về định nghĩa, đặc điểm, cấu trúc và các phương pháp luận trong văn nghị luận và các bài văn nghị luận hay gặp.
Bên cạnh thể loại văn biểu cảm được xuất hiện phổ biến thì văn nghị luận cũng là một trong thể loại văn quan trọng được xuất hiện trong chương trình ngữ văn 7. Theo đó, văn nghị luận là gì và cấu trúc của một bài văn nghị luận sẽ bao gồm những gì? Tất cả sẽ được tìm hiểu và giải đáp cụ thể chi tiết ngay sau bài viết sau.
Tìm hiểu chung về bài văn học nghị luận
Định nghĩa văn nghị luận là gì?
Chúng ta có thể nắm bắt định nghĩa về văn nghị luận là gì theo một cách đơn giản như sau: Bàn về một vấn đề hay là hiện tượng đời sống hoặc tư tưởng của một hay nhiều tác phẩm văn học. Với cách sử dụng bằng việc đưa ra nhiều luận chứng, luận điểm và luận cứ để lập luận và chứng minh cho những vấn đề đã nêu ra sáng tỏ. Với những điểm này thì người ta gọi đây là văn nghị luận.
Ở một bài văn nghị luận luôn có tính thuyết phục phải đưa ra một cách đầy đủ những luận điểm, luận cứ. Thậm chí là đưa ra những ví dụ để chứng minh cho những luận điểm mà bạn đã nêu ra từ trước đó.
Văn nghị luận có đặc điểm như thế nào?
Khi nhắc đến bài văn nghị luận thì chúng ta không ta không thể bỏ qua được tính thuyết phục và sự chặt chẽ trong hệ thống đưa ra các luận điểm, luận cứ. Hoặc đây sẽ là cách lập luận hay những ví dụ được đưa ra để chứng minh cho những luận điểm được nêu ra.
Trong đó, luận điểm sẽ bao gồm những quan điểm được nêu ra nhằm bảo vệ cho vấn đề cần được chứng minh. Theo đó, luận điểm sẽ bao gồm những tư tưởng, ý kiến của chính người viết, người nói. Tuy nhiên cũng cần phải đảm bảo được tính chân thực và sự khách quan. Mặt khác luận cứ sẽ thường trả lời cho những câu hỏi vì sao? tại sao? như thế nào? cũng với luận điểm đã nêu ra ở trên.
Đối với luận cứ nhằm sáng tỏ cho luận điểm đã được nêu ra trước đó thì hệ thống các luận cứ sẽ bao gồm những lý lẽ hoặc dẫn chứng cụ thể. Điều này để bảo vệ cho chính luận điểm đã được nêu ra đó. Những lý lẽ cần phải rõ ràng, dẫn chứng phải xác thực và tiêu biểu nhất là giúp thuyết phục một cách dễ dàng người đọc/ người nghe hơn.
Về cách lập luận trong bài viết chính là sự trình tự về lập luận của chính người viết bằng hệ thống luận điểm đã được có sẵn. Luận cứ và những dẫn chứng cụ thể sẽ tạo nên một thể thống nhất. Theo đó, bắt buộc cách lập luận cần phải xuyên suốt, chặt chẽ. Không nên lập luận một cách hời hợt để tăng thêm tính mâu thuẫn ở trong hệ thống các luận điểm.
Bài văn nghị luận có cấu trúc như thế nào?
Cấu trúc của một bài văn nghị luận nói riêng và cấu trúc bài văn nói chung thì cũng bao gồm 3 phần cơ bản đó là:
- Phần mở bài: hãy đặt vấn đề cần phải chứng minh bằng cách giới thiệu về tầm quan trọng của chúng. Đặc biệt là tính cấp thiết của vấn đề cần phải giải quyết.
- Phần thân bài: Ở phần thân bài bạn cần chứng minh được vấn đề được nêu ra bằng hệ thống những luận và các luận cứ một cách khách quan, chính xác nhất.
– Ở luận điểm 1: Đưa ra các luận cứ và những dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm đó.
– Ở luận điểm 2: Căn cứ vào luận cứ 1 và hãy nêu thêm ví dụ đề làm sáng tỏ cho luận điểm 2
– Ở luận điểm 3: Có các luận cứ và dẫn chứng để chứng minh, làm sáng tỏ cho luận điểm 3
- Phần kết bài: Ở phần kết bài sẽ khẳng định lại tính đúng đắn của vấn đề hoặc tầm quan trọng của vấn đề đó. Bên cạnh đó hãy nêu ra bài học để đánh giá và mở rộng nếu có.
Những phương pháp luận có trong bài văn nghị luận
Ở một bài văn nghị luận chính cần có sự đòi hỏi phải cần kết hợp với những phương pháp luận khác. Nhằm tăng thêm tính thuyết phục cho vần đề chúng ta cần chứng minh. Thông thường người ta sẽ sử dụng thêm các phương pháp luận chủ yếu sau:
- Đối với phương pháp giới thiệu: Đây chính là phương pháp mà người dùng hay sử dụng nhất. Chúng được dùng để khái quát lại vấn đề được nêu ra hoặc là những luận điểm cần phải chứng minh cho vấn đề.
- Đối với phương pháp giải thích: Đó là sự giải thích của những câu từ, nghĩa đen, nghĩa bóng khi áp dụng bài văn nghị luận nhận định. Nêu ra nguyên nhân, lý do để giải quyết vấn đề một cách cấp thiết ( được sử dụng nhiều trong bài văn nghị luận về đời sống)
- Phương pháp luận giải thích: sẽ tiến hành những bước phân tích cho các mặt của vấn đề bằng cách là đưa ra những luận điểm, luận cứ. Từ đó sẽ làm sáng tỏ cho chính luận điểm đó. Đây chính là phương pháp được sử dụng chủ yếu ở trong một bài văn nghị luận.
- Phương pháp luận chứng minh: Được sử dụng để chứng minh về tính đúng đắn của vấn đề bằng cách đưa ra những luận cứ, luận điểm. Đặc biệt là cần nêu rõ được dẫn chứng một cách cụ thể. Đối với phương pháp hay sử dụng ở trong các bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lý nào đó.
- Phương pháp luận so sánh: Sẽ bao gồm sự so sánh về những hiện tượng tương ứng hoặc là hiện tượng cùng nhưng lại ở quốc gia khác nhau. Thông thường là nghị luận về đời sống, xã hội. Hoặc đây là sự so sánh với các tác phẩm có cùng đề tài. Từ đó thể nắm chắc về tính đúng đắn cũng như hợp lý của vấn đề.
- Phương pháp luận tổng hợp: Sẽ là sự tổng hợp lại các lý lẽ đã được nêu ra. Hoặc chúng ta có thể nói theo cách khác đây là sự phân tích từ cái riêng đi đến phân tích cái chung. Đối với phương pháp này thường dùng cho đoạn kết lại vấn đề đang được nhắc tới.
Tổng hợp những dạng bài văn nghị luận thường gặp
Nghị luận về hiện tượng đời sống xã hội
Ở trong cuộc sống chúng ta có rất nhiều hiện tượng được đặt ra. Đây có thể là những hiện tượng tốt và cũng có thể là hiện tượng xấu. Điều cốt lõi chính là đưa ra một bài văn nghị luận để có thể giải quyết những vấn đề, bản chất của hiện tượng đó. Từ đó sẽ đánh giá chính xác và đưa ra giải pháp để giải quyết vấn đề.
Nghị luận về hiện tượng đời sống đây có thể là hiện tượng mới đang nổi bật và chủ đề nóng hiện nay mà chưa được giải quyết. Chính vì thế mà tính khách quan và chặt chẽ ở trong những luận điểm là điều tất yếu, cần thiết. Nhưng nội dung cần phải biểu thị đầy đủ để biểu hiện cho nguyên nhân, hậu quả để giải quyết vấn đề.
Cách làm bài văn nghị luận về đời sống, xã hội
- Phần mở bài: Nêu lên hiện tượng đời sống tốt từ đó khẳng định được tính đúng đắn của hiện tượng đó trong đời sống
- Phần thân bài: Hãy giải thích về hiện tượng và trả lời cho hiện tượng đó là như thế nào?
– Hãy nêu lên biểu hiện, nguyên nhân của chính hiện tượng đó trong đời sống xã hội
– Chứng minh được tính đúng đắn cho hiện tượng đã được diễn ra trong đời sống
– Đưa ra những dẫn chứng cụ thể
- Phần mở bài: Hãy khẳng định thêm lần nữa về vấn đề, đồng thời mở rộng và đánh giá đưa ra bài học cho chính bản thân.
Cách làm bài văn nghị luận về hiện tượng đời sống xấu
- Phần mở bài: Giới thiệu về tính cấp thiết của vấn đề cần được làm rõ
- Phần thân bài: Hãy giải thích về hiện tượng xấu
– Hãy nêu rõ về thực trạng, biểu hiện của hiện tượng đó
– Nêu rõ nguyên nhân được trả lời cho câu hỏi tại sao có hiện tượng đó?
– Nếu rõ về hậu quả để trả lời cho câu hỏi là hiện tượng đó gây nên những tác hại như thế nào?
– Đưa ra những giải pháp thiết thực: Trong đó sẽ bao gồm những giải đến từ phía chủ quan ( bản thân của chính con người) và giải thích khách quan hướng về phía cơ quan chức năng. Thông thường sẽ có những nguyên nhân nào thì sẽ có những giải pháo ấy.
- Phần kết bài: Hãy nêu lại tính cấp thiết của vấn đề cần được giải quyết. Liên hệ bản thân và kêu gọi hành động
Nghị luận về vấn đề tư tưởng đạo lý
Đối với bài văn nghị luận này sẽ bàn luận về những tư tưởng, đạo lý ở trong cuộc sống trong đó có bao gồm cả những đạo lý, tư tưởng hoặc là tật xấu, thói quen,…
Dàn ý về bài văn nghị luận tư tưởng đạo lý tốt
- Phần mở bài: sẽ giới thiệu chung về tư tưởng tốt và khẳng định thêm về tính đúng đắn vấn đề cần làm rõ
- Phần thân bài: hãy giải thích vấn đề được nêu ra, nếu có
– Chứng minh về tính đúng đắn, chính xác của vấn đề đó là nêu rõ về những luận điểm, luận cứ.
– Nêu về dẫn chứng cụ thể cho mỗi luận cứ
– Lên án hoặc phê phán một số những bộ phận đang đi ngược lại đạo lý và đưa ra những lời khuyên
– Phần mở rộng nêu ra mặt trái của vấn đề và hãy nhìn nhận một cách toàn diện hơn
- Phần kết bài: Một lần nữa khẳng định lại tính đúng đắn của vấn đề. Đưa ra những đánh giá hoặc bài học nếu có.
Bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lý xấu
- Phần mở bài: Hãy giới thiệu về tư tưởng đạo lý xấu và từ đó đưa ra những quan điểm để phản bác lại tư tưởng đó
- Phần thân bài:
– Hãy phân tích về mặt hại của tư tưởng từ đó nêu ra những luận điểm, luận cứ và dẫn chứng
– Phê phán những người đang đi theo tư tưởng này và đưa ra lời khuyên dành cho họ.
– Hãy đặt khía cạnh ở một tư tưởng khác có xấu hay không
- Phần kết luận: Hãy khẳng định lại quan điểm có phần sai lệch của vấn đề. Đưa ra bài học và đánh giá về bài học
Bài văn nghị luận về văn học
Nghị luận về văn học chính là một trong những dạng bài viết để đưa ra quan điểm và cách đánh giá của người viết về một đoạn thơ. Hoặc đây là bài thơ có tác phẩm truyện hay ở một khía cạnh về nghệ thuật hay nội dung của một tác phẩm văn học đó.
Dàn ý về nghị luận về đoạn thơ hay bài thơ
- Phần mở bài: Hãy giới thiệu về cái hay của đoạn văn hoặc bài thơ đó
- Phần thân bài: Giới thiệu khái quát về tác phẩm, tác giả của bài thơ đó. Hãy xác định vị trí của đoạn trích được nằm tại vị trí nào của khổ thơ.
– Phân tích chính về cái hay cái đẹp của bài thơ, đoạn thơ. Phân tích từ nghệ thuật cho đến phần nội dung
– Hãy liên hệ và mở rộng
– Đánh giá về nghệ thuật hay nội dung của cả đoạn thơ, bài thơ
– Hãy so sánh với những bài thơ khác cùng đề tài để thấy được cái hay, cái đẹp của cả đoạn thơ, bài thơ đó.
- Phần kết bài: Hãy khẳng định lại một lần nữa về cái hay, cái đẹp của bài thơ. Đưa ra sự đánh giá và cảm nhận về đoạn thơ, bài thơ đã mang đến cho bạn cảm xúc như thế nào?
Dàn ý bài văn nghị luận về tác phẩm văn học
- Phần mở bài: Hãy giới thiệu về tác phẩm văn học cần nghị luận
- Phần thân bài: Hãy giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm cũng như hoàn cảnh sáng tác
– Chứng minh về những vấn đề ở trong tác phẩm truyện
– Nhan đề, số phận nhân vật hay cốt truyện
– Mở rộng và đưa ra đánh giá về nghệ thuật, nội dung chính của tác phẩm được nói đến.
- Phần kết bài: Hãy khẳng định lại cái hay của tác phẩm truyền. Hãy đưa ra những đánh giá và nêu lên cảm nhận suy nghĩ và bài học mà bạn rút ra.
Áp dụng thêm nhiều phương thức biểu đạt khác
Thông thường văn nghị luận sẽ rất khô khan và có phần hơi cứng nhắc. Bởi hệ thống của các luận điểm, luận cứ đều cần phải chứng minh chi tiết, rõ ràng. Chính vì thế mà điều cần thiết mà bạn cần làm đó là đan xen những yếu tố về biểu đạt khác như là:
- Tự sự
- Biểu cảm
Điều này đã giúp cho đoạn văn trở nên liềm mạch hơn và tăng thêm tính thuyết phục hơn. Theo đó bạn có thể đan xen một số phương thức biểu đạt như:
Yếu tố biểu cảm
Yếu tố biểu cảm sẽ giúp tăng thêm tính mềm mại và cảm xúc hơn khi làm văn nghị luận. Nên sử dụng ngôn ngữ và lời nói để tăng thêm tính biểu cảm để đánh vào cảm xúc cũng như tâm lý của người nghe/ người đọc. Điều này đã gây nhiều ấn tượng mạnh và tăng tính thuyết phục.
Yếu tố tự sự
Khi làm văn nghị luận cần có mạch liên tưởng giúp chúng ta dễ hình dung hơn. Theo đó bạn cần kết hợp yếu tố tự sự để có cách kể chuyện hay cuốn hút người đọc để không gây ra cảm giác nhàm chán và có tính thuyết phục hơn. Nhưng bạn cũng cần phải sử dụng một cách phù hợp và đúng lúc đúng chỗ. Không nên lạm dụng và hãy áp dụng một cách tự nhiên để không phá vỡ mạch nghị luận.
Nội dung bài viết trên đã giúp bạn đọc tìm hiểu chi tiết về văn nghị luận là gì? đặc điểm của những dạng văn nghị luận mà chúng ta thường gặp là gì. Chắc chắn sau nội dung bài viết này giúp bạn hiểu hơn về thể loại này và biết cách áp dụng phương thức biểu đạt khác để giúp bài văn trở nên thuyết phục người nghe/người đọc hơn. Chúc các em luôn đạt được nhiều thành tích tốt trong học tập.
Xem thêm: Nghĩa của từ là gì? Nguồn gốc nghĩa của từ đến từ đâu?
Thuật ngữ -Nghĩa của từ là gì? Nguồn gốc nghĩa của từ đến từ đâu?
Thuật ngữ là gì? Tìm hiểu định nghĩa và đặc điểm thuật ngữ
Từ mượn là gì? Khái niệm và những nguyên tắc cần biết
Câu phủ định là gì? Nắm bắt khái niệm và nêu các ví dụ
Câu trần thuật là gì? Chức năng và định nghĩa câu trần thuật
Câu cảm thán là gì? Định nghĩa câu cảm thảm và nêu ví dụ
Quan hệ từ là gì? Định nghĩa và cách dùng quan hệ từ như nào?